Temat oddychania torem ustnym u dzieci i konsekwencji z tym związanych wydaje się, że umknął w spojrzeniu na prawidłowy rozwój dziecka w diagnostyce, prewencji i leczeniu. Prawidłowy, zdrowy oddech to oddech nosem. Przy normatywnym, fizjologicznym oddychaniu w spoczynku (gdy nie mówimy) pobieramy powietrze nosem i nosem je wydychamy, jama ustna jest zamknięta bezwysiłkowo, język szeroki, luźny znajduje się na podniebieniu (w pozycji „kobry”, czyli wertykalno- horyzontalnej).

Co dzieje się, gdy dziecko często/stale oddycha torem ustnym?

• Utrwala się nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka (przy otwartej jamie ustnej język leży płasko na jej dnie, co wpływa na osłabienie mięśni języka, i co za tym idzie, jego ruchomość).
• Osłabiona jest sprawność mięśni narządów artykulacyjnych: warg, policzków, podniebienia miękkiego, języka.
• Utrwalają się nieprawidłowe funkcje odgryzania, żucia i połykania (wymagają one sprawności języka).
• Może powodować wady zgryzu związane z nieprawidłową pracą języka, który oddziałuje na zęby i ich ułożenie.
• Oddychanie torem ustnym skraca oddech, przez co organizm nie jest wystarczająco dotleniony, co może powodować senność, trudności z koncentracją uwagi, ogólne obniżenie nastroju.
• W związku z ułożeniem języka na dnie jamy ustnej i jego osłabieniem istnieje ryzyko wystąpienia nieprawidłowej realizacji głosek, w szczególności tych wymagających pionizacji języka.
• Wpływa negatywnie na rozwój kości twarzoczaszki.

Oddech jest jedną z najważniejszych funkcji życiowych. W procesie oddychania bierze udział szereg narządów i organów, tj. przepona, płuca, oskrzela, tchawica, krtań, nasada (jama nosowa, gardłowa i ustna) oraz mięśnie międzyżebrowe i brzuszne. Prawidłowe ich działanie wpływa na prawidłowe oddychanie. Skoro oddychanie jest procesem, w który zaangażowanych jest wiele narządów i mięśni, praca nad jego usprawnianiem nie może i nie ogranicza się więc wyłącznie do głowy (nosa i jamy ustnej). Obejmuje ćwiczenia nad wszystkimi partiami ciała, które są zaangażowane w ten proces.

Kontynuacja ćwiczeń zalecanych przez terapeutę poza gabinetem jest nieodłącznym elementem terapii. Intensywność i częstotliwość powtarzania zalecanych ćwiczeń wpływa na wzmacnianie ćwiczonych partii mięśniowych oraz zastępowanie nieprawidłowych nawyków ruchowych na te pożądane. W codziennych ćwiczeniach ogromnym wsparciem i podtrzymaniem terapii jest również logopedyczny taping terapeutyczny. Poprzez stymulację i pobudzanie mięśni do pracy utrzymują się efekty aktywnych ćwiczeń. Taping pobudza, wspomaga, przedłuża działania terapeutyczne dzięki czemu jest efektywnym uzupełnieniem terapii.

Im dłużej powielamy schemat nieprawidłowego oddychania tym trudniej będzie zmienić te nawyki. Bądźmy uważni, obserwujmy i reagujmy.